سوء تغذیه در دوران بارداری و به خطر افتادن سلامت نسل های آینده

1 می 2014- یک تحقیق جدید نشان داد که چگونه عوامل محیطی در شکم مادر ممکن است نه تنها نوزاد متولد شده را بلکه همچنین نوزادان نسل بعد را به اختلالات متابولیک نظیر بیماری کبدی مبتلا کند، نتایج این تحقیق در مجله ی Cell Metabolism  منتشر گردید.

دانشمندان دریافتند که موشهای بارداری که دچار سوء تغذیه هستند – تجربه ی 50 درصد کاهش کالری در هفته ی آخر بارداری – نوزادانی با وزن کم هنگام تولد و کاهش رشد در مراحل اولیه پس از تولد بدنیا می آورند. اما پس از آن با گذشت زمان و فرا رسیدن دوره ی پیری نسل اول، موشها چاق شده و به دیابت مبتلا می شوند. موضوع قابل توجه اینست که فرزندان موشهای نر متولد شده در نسل دوم نیز استعداد ابتلأ به اختلالات متابولیکی را به ارث می برند.

برای بررسی چگونگی بوجود آمدن این تأثیرات دکتر Jimenez-Chillaron  و همکارانش به بررسی الگوهای بیان ژن در موش پرداختند. آنها دریافتند که بیان ژن LXR  در جنین نری که تحت سوء تغذیه در شکم مادر قرار گرفته است، تغییر می کند. این ژن متابولیسم چربی و کلسترول را در کبد نوزاد مذکر تنظیم می کند. این تغییر بیان ژن بخشی به دلیل تغییر اپی ژنتیکی بنام متیلاسیون DNA  است، چنین تغییری بروی فعالیت ژن بدون تغییر توالی DNA  تأثیر می گذارد. چنین الگویی از متیلاسیون در اسپرم موش نر مورد مطالعه نیز مشاهده گردید.

دکترChillaron  می گوید: این موضوع ممکن است در انتقال خطر ابتلا به دیابت از والدین به نوزادان نقش داشته باشد.

این یافته ها نشان می دهد که در سلولهای تولید مثلی جنین در رحم مادری که به سوء تغذیه مبتلا است تغییرات اپی ژنتیکی ایجاد می شود که بعداٌ به سلولهای نسل بعدی منتقل می شود. اگر این یافته ها درباره ی انسان صادق باشد آنچه یک زن باردار می خورد بروی سلامتی یا بیماری نوه ی او تأثیر خواهد گذاشت.

 به گفته ی دکترChillaron  : بر اساس عقیده ی کنونی اکثریت قریب به اتفاق این تغییرات اپی ژنتیک در اسپرم و تخمک برای جلوگیری از انتقال تغییرات به نسل بعد اصلاح و حذف می شوند.

اما اطلاعات بدست آمده از این تحقیق نشان می دهد تعدادی از تغییرات اپی ژنتیک القا شده توسط محیط ممکن است به جنین منتقل شده و بصورت پایدار به نسل بعدی انتقال یابد. پس این امکان وجود دارد که انتقال تغییرات اپی ژنتیک مستقل از توالی ژنتیکی که یک فرد به ارث می برد بر استعداد ابتلا به برخی بیماریهای پیچیده تأثیر گذارد.

با این وجود دکتر Chillaron  اظهار می دارد که موضوع مهم اینست که این یافته ها نباید سبب وسوسه ی افراد برای سرزنش مادر وپدر یا حتی پدربزرگ و مادربزرگ برای ابتلا به یک بیماری شود. دیدگاه ما اینست که ما برخی از استعدادها را به ارث می بریم اما این شیوه ی زندگی خود ماست که تعیین کننده تبدیل این خطرات موروثی به یک بیماری واقعی است. از این رو شیوه ی زندگی سالم بهترین روش برای جلوگیری از تبدیل استعدادهای بالقوه ی ارثی به بیماریهای واقعی نظیر چاقی و دیابت است.

منابع :www.sciencedaily.com/releases/2014/05/140501123447.htm

Cell Metabolism,2014;DOl: 10.1016/j.cmet.2014.03.026

سرپرست مترجمین :فرخی نیا